Birçok epilepsi nöbeti uyku sırasında veya uykulu dönemlerde olduğundan uykuya ait çeşitli hareketler nöbet açısından aileleri kaygılandırır.
Her normal uykuda rüya görmek gibi bazı normal fenomenler izlenebilir. Çocuklarda en çok dikkat çekeni uyku irkilmesi (uyku myoklonusu) denilen düzensiz şiddette ve farklı uzuv ve zamanlarda gözlenen atmalardır. Kabus ve gece terörü de bir çeşit uyku fenomenidir. Kabus kısaca korkutucu rüya olarak tanımlanabilir. Gece terörü ise bundan farklı olarak rüya görmekle ilişkisiz korku ve dehşetle uyanmaktır.
Parasomniler
Parasomni, uyku fenomenlerinden farklı olarak nadir görülen bazı düzensizlikler ve hareketlenmelerdir.
Parasomnilerde, bakınma, konuşma, yürüme, idrar yapma, inleme gibi uyanıkken yapılan hareket ve davranışlar uyku sırasında ortaya çıkabilir. Çocuk, ertesi gün yaptıklarını hatırlamaz. En iyi bilinen parasomni uyurgezerliktir. Derin uyku döneminde, sıklıkla gecenin ilk saatlerinde (yavaş uyku evresinde) görülür. Çocuk yataktan kalkıp yürür, ancak bakışları anlamsızdır. Tuhaf hareketler sergileyebilir, sorulara yanıt verebilir, yemek yiyip, tuvalete gidebilir. Ancak tuvaletini banyo yerine dolaba da yapabilir.
Gerek uyurgezerlik gerekse uyku terörünün çocuğa zarar vermemesi için koruyucu önlemlerin alınmalıdır. Odada kendisine zarar verebilecek kesici batıcı cisimler olmamalı, pencere, kapılar kontrol altında tutulmalı, gerekli ise özel kilitler yaptırılmalıdır. Çocuk uykuya dalmadan önce sakin ve sessiz bir dönem geçirmelidir. Uyurgezer pozisyonda uyandırılmamalı, sakince yatağına yönlendirilmelidir.
Yorgunluk ve stresten uzak tutulmalıdır. Yatağında rahat ve huzurlu olduğundan emin olunmalıdır.
Düzenli bir uyku ritmi için aynı saatlerde uyuyup uyanması yararlıdır. Aile ve kreşin bu konuda işbirliği yapması gerekebilir. Uykuda gezmek gece boyunca bir kez, ender olarak da iki üç kez gerçekleşebilir. Gecede bir defadan çok, haftada iki-üç kereden çok tekrarlanan uyurgezerlik risklidir.
Bazı psikolojik problemleri varsa çözümlenmeye çalışılır. Ailesi ile ilişkisi gözlemlenir. Aile içi sorunlar araştırılır. Boşanma, yeni kardeş, yeni bakıcı, taşınma, kavgalar ve şiddet çocuğu olumsuz etkilemektedir. Okulda, arkadaşları ya da öğretmenleri ile yaşadığı problemler, öğrenme konusundaki endişeleri ve stresleri, çocuğun uyku düzenini bozan etkenlerdir.
Uyku bozuklukları ve sara nöbeti benzerliği
Bazı sara nöbetleri, uykudan ani uyanma, huzursuz hareketler, bağırma şeklinde de görülebilir. Dolayısıyla gece terörü ve uykuda yürüme ile karıştırılabilir. Ayrıca sara nöbetlerin sıklıkla uykuya dalma veya uyanma dönemlerinde gözlenir. Genellikle detaylı bir gözlem veya video kaydı açıklık sağlar. Gerekli olursa EEG incelemesi de yapılır.
Düzenleme: Şubat 2025
